Ευρωπαϊκή Ένωση για την φιλοξενία υπερυπολογιστών

Η Κοινή Επιχείρηση Ευρωπαϊκής Υπολογιστικής Υψηλών Επιδόσεων (EuroHPC) ανακοίνωσε την επιλογή 8 χώρων για κέντρα υπερυπολογιστικής, σε 8 διαφορετικά κράτη μέλη, για να φιλοξενήσουν τις νέες υπολογιστικές μηχανές υψηλών επιδόσεων.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση οι χώροι υποδοχής θα βρίσκονται στη Σόφια (Βουλγαρία), στη Βαρκελώνη (Ισπανία), στη Μπολόνια (Ιταλία) στο Bissen (Λουξεμβούργο), στο Minho (Πορτογαλία), στο Μάριμπορ (Σλοβενία), στην Ostrava (Τσεχία) και στο Kajaani (Φινλανδία).

Τα νέα κέντρα υπερυπολογιστικής θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη σημαντικών εφαρμογών σε τομείς όπως η εξατομικευμένη ιατρική, ο σχεδιασμός φαρμάκων και υλικών, η βιολογική μηχανική, η πρόγνωση του καιρού και η κλιματική αλλαγή. Συνολικά, τα κέντρα θα τελούν υπό τη διαχείριση κοινοπραξιών στις οποίες μετέχουν 19 εκ των 28 χωρών που συμμετέχουν στην κοινή επιχείρηση. Μαζί με τα κονδύλια της ΕΕ, ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 840 εκατ. ευρώ. Οι ακριβείς ρυθμίσεις χρηματοδότησης των νέων υπερυπολογιστών θα αποτυπωθούν στις συμφωνίες υποδοχής που θα υπογραφούν σύντομα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το φάσμα εφαρμογών της υπερυπολογιστικής είναι τεράστιο. Μπορεί, για παράδειγμα, να προβλέψει την εξέλιξη τοπικών και περιφερειακών καιρικών τάσεων καθώς και το μέγεθος και την πορεία καταιγίδων και πλημμυρών, καθιστώντας δυνατή την ενεργοποίηση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα. Χρησιμοποιείται επίσης για τον σχεδιασμό νέων φαρμάκων, με την επίλυση σύνθετων εξισώσεων φυσικής που μοντελοποιούν τις μοριακές διαδικασίες και τις αλληλεπιδράσεις ενός νέου φαρμάκου με τους ανθρώπινους ιστούς. Η βιομηχανία των αερομεταφορών και η αυτοκινητοβιομηχανία χρησιμοποιούν επίσης υπερυπολογιστές για να πραγματοποιούν πολύπλοκες προσομοιώσεις και να διενεργούν δοκιμές σε μεμονωμένα εξαρτήματα και ολόκληρα αεροπλάνα και αυτοκίνητα.

Επιπλέον, δεδομένου ότι έχουν ζωτική σημασία για τις προσομοιώσεις μεγάλης κλίμακας και για την ανάλυση δεδομένων, οι υπερυπολογιστές αποτελούν εξαιρετικά σημαντική συνιστώσα της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης και θα ενισχύσουν περαιτέρω την Ευρώπη στους τομείς της κυβερνοασφάλειας και του blockchain (τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών).

Μετά τον ορισμό των χώρων υποδοχής, η EuroHPC θα προχωρήσει στην απόκτηση 8 υπερυπολογιστών: 3 πρόδρομους των μηχανών εξακλίμακας (δυναμικότητας πάνω από 150 Petaflop, δηλαδή ικανούς να εκτελούν 150 εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο), οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη πεντάδα υπολογιστών σε παγκόσμιο επίπεδο, και 5 μηχανές πετακλίμακας (δυναμικότητας τουλάχιστον 4 Petaflop, δηλαδή ικανές να εκτελούν 4 εκατομμύρια δισεκατομμύρια πράξεις ανά δευτερόλεπτο).

Ο πρόδρομος των συστημάτων εξακλίμακας αναμένεται να προσφέρει 4-5 φορές περισσότερη υπολογιστική ισχύ από τα σημερινά κορυφαία συστήματα υπερυπολογιστικής της Σύμπραξης Προηγμένης Υπολογιστικής στην Ευρώπη (PRACE). Μαζί με τα συστήματα πετακλίμακας, θα διπλασιάσουν τους υπερυπολογιστικούς πόρους που είναι διαθέσιμοι για χρήση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πράγμα που σημαίνει ότι σε αυτούς θα έχουν πρόσβαση πολλοί περισσότεροι χρήστες.

Κατά τους προσεχείς μήνες θα υπογραφούν συμφωνίες με τις επιλεγμένες οντότητες υποδοχής και τις αντίστοιχες κοινοπραξίες υποδοχής. Στις συμφωνίες αυτές θα αποτυπώνονται ο τρόπος με τον οποίο θα λειτουργήσει η διαδικασία προκήρυξης για την προμήθεια των μηχανών και οι αντίστοιχες δεσμεύσεις στον προϋπολογισμό της Επιτροπής και των κρατών μελών.

Οι υπερυπολογιστές αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020 προς όφελος των Ευρωπαίων χρηστών από την ακαδημαϊκή κοινότητα, τη βιομηχανία και τον δημόσιο τομέα. Όλοι οι νέοι υπερυπολογιστές θα συνδέονται με το πανευρωπαϊκό δίκτυο υψηλής ταχύτητας GEANT, όπως και οι υφιστάμενοι υπερυπολογιστές που αποτελούν μέρος της PRACE.

Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι η κοινή επιχείρηση EuroHPC, που προτάθηκε από την Επιτροπή και υποστηρίχθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ, συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2018 προκειμένου η ΕΕ να αποκτήσει μια υπερυπολογιστική υποδομή παγκόσμιας κλάσης έως τα τέλη του 2020. Τον Φεβρουάριο του 2019, η κοινή επιχείρηση δρομολόγησε τις πρώτες προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για να επιλέξει τους χώρους που θα φιλοξενήσουν τους πρώτους υπερυπολογιστές έως τα τέλη του 2020.

Η υπερυπολογιστική αποτελεί βασική προτεραιότητα του προγράμματος Ψηφιακή Ευρώπη, το οποίο πρότεινε η Επιτροπή τον Μάιο του 2018 στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ και το οποίο περιλαμβάνει πρόταση 2,7 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της υπερυπολογιστικής στην Ευρώπη κατά την περίοδο 2021-2027.