Έλον Μασκ : Η τεχνητή… ποιητική νοημοσύνη είναι εδώ

Οι λίγες γραμμές που ακολοθούν αφιερωμένες στην κόντρα του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία στον τομέα της καινοτομίας, Έλον Μασκ με την Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, δεν γράφτηκαν από κάποιον stand- up κωμικό αλλά από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή:

Λέει η Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς: «Μασκ,/ είναι άσχημα τα tweets σου./ Θα μπορούσαν να σου κοστίσουν τη δουλειά,/ αν δεν σταματήσεις / όλη αυτήν τη νύχτα των tweets σου»…Τότε ο Μασκ έκλαψε, «Γιατί;/ Τα tweets που γράφω δεν έχουν κακία, δεν γράφω με όλα κεφαλαία/ και είμαι σίγουρος πως τα tweets μου είναι καθαρά»./ «Τα tweets σου όμως μπορούν να επηρεάσουν τις αγορές/ και γι’ αυτό πονάμε./ Μπορεί να είσαι ιδιοφυής/ και δισεκατομμυριούχος,/αλλά αυτό δεν σου δίνει το δικαίωμα να γίνεις βάρος!»

The SEC said “Musk,/your tweets are a blight./They really could cost you your job,/if you don’t stop/all this tweetingat night.”/…Then Musk cried, “Why?/The tweets I wrote are not mean,/I don’t use all-caps/and I’m sure that my tweets are clean.”/“But your tweets can move markets/and that’s why we’re sore./You may be a genius/and a billionaire,/but that doesn’t give you the right to be a bore!”

Η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης OpenAI, στην ίδρυση της οποίας βοήθησε ο Έλον Μασκ, δημιούργησε το λογισμικό GPT-3, που ανήκει σε έναν από τους πιο μελετημένους τομείς της επιστήμης της Τεχνητής Νοημοσύνης: να αποκτήσουν οι υπολογιστές την ικανότητα να παράγουν εκλεπτυσμένα κείμενα, σαν να έχουν γραφτεί από άνθρωπο.

Όπως αναφέρει ο Economist, το λογισμικό έχει ως βάση την ιδέα ενός «γλωσσικού μοντέλου» που στοχεύει στην αναπαραγωγή μιας γλώσσας μέσω στατιστικής χαρτογράφησης των πιθανοτήτων για το ποιες λέξεις ακολουθούν ποιες. Για παράδειγμα, πόσο συχνά η λέξη «κόκκινο» ακολουθείται από τη λέξη «τριαντάφυλλο». 

Η ίδια ανάλυση μπορεί να γίνει και σε προτάσεις ή ακόμα και σε ολόκληρες παραγράφους και κάπως έτσι «άνοιξε» η όρεξη μερίδας επιστημόνων: «Γιατί να μην γράφουν και οι υπολογιστές ένα ποίημα για κόκκινα τριαντάφυλλα στο στυλ της Σύλβια Πλαθ», αφού μέσω στατιστικών αναλύσεων θα μπορούν να αναλύσουν και από ποιες λέξεις περιγράφονται συγκεκριμένες ψυχικές καταστάσεις.

Οι επιστήμονες λοιπόν έστρωσαν τον υπολογιστή, μέσω του λογισμικού, στο «διάβασμα». Έχοντας τροφοδοτηθεί με τεράστιες ποσότητες γραπτών κειμένων από κάθε γωνιά του διαδικτύου και μέσα από εκατομμύρια δοκιμαστικές προβλέψεις ο υπολογιστής σταδιακά «μαθαίνει» και χαρτογραφεί τις στατιστικές σχέσεις μεταξύ των λέξεων.

Στα μέσα του περασμένου Ιουλίου η OpenAI έδωσε μια δοκιμαστική εκδοχή του λογισμικού σε επιλεγμένα άτομα, για να δοκιμάσουν τις δυνατότητές του.

Ο καλλιτέχνης Άραμ Σαμπέτι, παρουσίασε τη δυνατότητα του GPT-3 να γράφει σύντομες ιστορίες, κωμικά σκετς και ποιήματα. Ανάμεσα στις ιστορίες αυτές το GPT-3 έγραψε και μια αστυνομική ιστορία με ήρωα τον Χάρι Πότερ: «Ο Χάρι Πότερ, ντυμένος με ένα παλιό tweed κοστούμι, ασιδέρωτο πουκάμισο και αγυάλιστα παπούτσια, κάθεται πίσω από το γραφείο, καταβεβλημένος, ζαρωμένος και πικραμένος»

Το βασικό ερώτημα βέβαια είναι, γιατί να θέλουμε η λογοτεχνία και άλλες μορφές γραπτού λόγου να παράγεται από μηχανήματα με εξαιρετική (τεχνητή) νοημοσύνη, αλλά καθόλου ψυχή.

Ο Οδυσσέας Ελύτης στο ποίημα του «Έχει και η ψυχή τον δικό της κονιορτό» γράφει:

A! όταν η στιγμή φτάσει να καθίσουμε κι εμείς πάνω στο πεζούλι κάποιας Aγίας Πρέκλας εν μέσω αγριοσυκών, μορεών με ερυθρούς καρπούς, εις έρημον τόπον, απόκρημνον ακτήν, τότε η μικρή Kουμπώ μ’ένα κερί στο χέρι θα σηκωθεί στις μύτες των ποδιών να φτάσει εκεί ψηλά, μέσα στον αναστεναγμό μας, όλα τα εύφλεκτα: πάθη, πείσματα, φωνές οργής, μυριάδες έντομα χρωματιστούλια που να λαμπαδιάσει ο τόπος!

Στ’ αλήθεια, ποια στατιστική και ποια τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να γεννήσει τέτοιες λέξεις που με τη σειρά τους γεννούν τέτοια συναισθήματα;